Alanya ve çevresi, ipekböcekçiliği geleneğiyle uzun yıllara dayanan bir geçmişe sahip. 1930’lu yıllarda Antalya'da başlayan bu değerli sektör, Alanya'da da büyüyüp gelişerek, özellikle kadınların geçim kaynağı olmuş ve emekliliklerine kadar büyük katkılar sağladı. Ancak, zamanla birçok zorluk nedeniyle ipekböcekçiliği sektörü gerilemeye başladı ve bugün hala hak ettiği değeri bulmakta zorlanıyor.
İPEKBÖCEKÇİLİĞİNDE TARİHSEL BİR ADIM
Hacıkadiroğlu yaptığı açıklamada,”1995-1997 yılları arasında, Çağdaş Yaşamı Destekleme Derneği (ÇYDD) Alanya Şubesi tarafından başlatılan ipekböcekçiliği projesi, 1999 yılında kabul görerek uygulanmaya başlanmış ve bölgede önemli bir ivme kazanmıştır.
O dönemde yaklaşık 1200 paket ipekböceği dağıtımı yapılarak yüksek verimlilik sağlanmış, Nilgün Özcan, Filiz Durak Elibol, Coşkun Karadağ gibi isimler, projeye katkı sağlayarak büyük bir başarıya imza atmışlardır.
Ancak, zaman içinde sektördeki gerilemenin başlıca sebepleri arasında doğallıktan uzaklaşarak tarım ilaçlarının kullanımının artması ve genç nüfusun büyükşehirlerdeki iş imkanlarına yönelerek köylerden göç etmeleri yer almaktadır.
Bu durum, koza üretiminin azalarak verimin düşmesine yol açmıştır. Bununla birlikte, Türkiye’de yalnızca 5 ülkede bulunan iplik çekme fabrikalarının birçoğu atıl hale gelmiş, üretim kapasitesi düşük seviyelere inmiştir. Şu an üretilen kozalar, sadece bir fabrikanın yarı kapasitesinde işlenebilmektedir” dedi.
ANTALYA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ VE DESTEK PROJELERİ
İpekböcekçiliğinin güncel durumu hakkında konuşan Hacıkadiroğlu,” 2019 yılında Antalya Büyükşehir Belediyesi, Tarımsal Hizmetler Dairesi Başkanlığı’nın öncülüğünde, ipekböcekçiliği için yeniden harekete geçildi.
Alanya’da Sapadere İpek Evi'nin kurulmasıyla başlayan çalışmalar, kırsal bölgelerde dut fidanı dağıtımı ve yerel halka yönelik desteklerle devam etmektedir. Bu projelerin hedefi, bölgedeki koza üretimini artırmak ve daha fazla kadının ekonomik katkı sağlamasını desteklemektir.
2025 yılında Akseki’de yeni çalışmaların başladığı ve 2500 dut fidanının toprakla buluşturulacağı belirtiliyor. Bu adımlar sayesinde koza rekoltesinin artırılması ve ülke genelinde yeni istihdam fırsatlarının yaratılması hedefleniyor” şeklinde konuştu.
İPEKBÖCEKÇİLİĞİYLE KADINLARIN EKONOMİK GÜCÜ ARTIYOR
Kadınlara ekonomik alan sağladığının altını çizen Mehmet Hacıkadiroğlu,” Alanya ve çevresindeki ipekböcekçiliği projeleri, yalnızca sektörü canlandırmakla kalmayıp, aynı zamanda kadınların iş gücüne katılımını ve gelir düzeylerini artırmayı amaçlıyor.
Kadınların işleyerek ürettikleri ipek dokuma ve koza çiçeği ürünleri, ulusal ve uluslararası pazarlarda değer kazanarak bu kültürel mirasın hak ettiği önemi görmesini sağlıyor” diye konuştu.
FABRİKALAR YENİDEN İŞ YAPACAK
Atıl durumundaki fabrikaların yenide çalışır hale geleceğini belirten Hacıkadiroğlu,” Yapılan bu projelerde Kozabirlik ile iş birliği yapılarak, atıl durumdaki iki fabrikanın yeniden faaliyete geçirilmesi ve Türkiye genelinde ipekböceği üretiminin arttırılması amaçlanmaktadır.
Bu çalışmalarla, bölgedeki kırsal mahallelerdeki vatandaşların gelir seviyelerinin artırılması ve ipekböcekçiliğinin kültürel miras olarak korunması sağlanacaktır. İpekböcekçiliği, sadece bir ekonomik sektör değil, aynı zamanda Türkiye’nin kültürel değerlerinden biri olarak yaşatılmayı hak ediyor. Bu konuda yapılan çalışmalar, hem bölge halkı hem de ülkemiz için büyük bir kazanım yaratmaktadır” ifadelerini kullandı.
REKOR ÜRETİM
Yıllar içindeki üretim rakamlarını da paylaşan Hacıkadiroğlu 1983 yılında, Tarım İlçe Müdürlüğü tarafından 200 paket tohum dağıtılarak başlanan üretim süreci, zamanla önemli bir geçim kaynağına dönüştü. Aynı yıl elde edilen yaş koza miktarı 5 ton olarak kaydedildi.
1984'te, ipekböceği üretimini daha da büyütmek amacıyla Koza Kooperatifi kuruldu ve 500 paket tohum dağıtıldı. Bu yıl, elde edilen yaş koza miktarı ise 12,5 ton oldu. Ayrıca, Koza Birlik tarafından içi noza cinsi dut fidanları ücretsiz olarak dağıtıldı, bu da üreticilerin işini kolaylaştırdı. 1990 yılına kadar, Alanya'da toplam 40 bin adet dut fidanı dağıtıldı ve bu dönemde yaş koza üretimi 60 bin kilogram seviyesine çıkarak rekor bir üretime ulaştı” dedi. -Fatma Bedia UYAR
