Akıllı cihazlardan elektrikli taşıtlara, savunma sistemlerinden yenilenebilir enerji teknolojilerine kadar pek çok sektörde ihtiyaç duyulan nadir toprak elementleri, özellikle bunlardan yapılan güçlü mıknatıslar sayesinde vazgeçilmez hale geldi. Bu mıknatıslar, sensörlerden motorlara kadar onlarca bileşenin çalışmasında kilit rol oynuyor. Ancak talep artarken, tedarik sıkıntıları da beraberinde geliyor.
ÜRETİMİN BÜYÜK BÖLÜMÜ ÇİN'İN KONTROLÜNDE
Küresel nadir toprak üretiminin yüzde 90’ından fazlasını tek başına gerçekleştiren Çin, bu alandaki hakimiyetini sürdürüyor. Fakat Çin’in ihracat politikalarında uyguladığı kısıtlamalar ve bürokratik engeller, özellikle otomobil üreticileri açısından riskli bir tablo ortaya koyuyor.
ABD merkezli Otomotiv İnovasyon İttifakı (AAI) ile Motor ve Ekipman Üreticileri Derneği (MEMA), bu tedarik tehlikesine dikkat çekmek amacıyla yetkililere ortak bir uyarı mektubu gönderdi. Reuters’ın haberine göre, Çin’den yapılan nadir mıknatıs ihracatı sadece Nisan ayında yarı yarıya azaldı. Bu gelişme, sektör oyuncularında üretim gecikmeleri endişesini artırdı.
ALTERNATİF KAYNAK ARAYIŞI HIZLANDI
BMW, Toyota, Ford ve Volkswagen gibi dev markaları temsil eden AAI ile binlerce yedek parça tedarikçisinin üye olduğu MEMA, çözüm olarak geri dönüşümün önemini vurguluyor. Her ne kadar Çin dışındaki bazı ülkelerde de nadir toprak yatakları bulunsa da, bu elementleri işleyebilecek altyapının hâlâ büyük ölçüde Çin’e bağımlı olması, küresel üretim zincirini kırılgan hale getiriyor.
Bu boşluğu doldurmak adına geri dönüşüm şirketleri devreye girmiş durumda. Ancak uzmanlara göre, bu alandaki dönüşüm kısa sürede değil, ancak yıllar içerisinde etkili olabilir. Çünkü söz konusu mıknatıslar; ABS sistemlerinden otomatik vites kutularına, farlardan silecek motorlarına kadar birçok sistemin temel parçasını oluşturuyor.
YENŞ NESİL PETROL OLABİLİR
Elektrikli ulaşımın yaygınlaşması, bu kıymetli metallere olan ihtiyacı katlayarak artırıyor. Üretim kapasitesinin sınırlı oluşu ise bu nadir materyallerin değerini hızla yukarı çekiyor. Uzmanlar, nadir toprak elementlerinin yakın gelecekte “dijital dünyanın yeni petrolü” haline gelmesini öngörüyor.
Dolayısıyla, unutulmuş elektronik cihazların yalnızca nostaljik anlamı değil, ciddi bir ekonomik potansiyeli de bulunuyor. Evlerdeki eski teknolojik ürünler, önümüzdeki yıllarda adeta “kutu içindeki servet” haline gelebilir. -Haber Merkezi
