Sağlığa dair her hafta birbirinden önemli konuların konuşulduğu Hasan Basri Savaş’ın “Nefes” programında bu hafta beslenme ve Covid-19 ilişkisi masaya yatırıldı. Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi (ALKÜ) Beslenme ve Diyetetik Bölümü Başkanı. Öğr. Üyesi Ali Emrah Bıyıklı Alanya Posta Tv’de canlı yayında hepimizin yaşamını tepeden tırnağa etkileyen pandemi döneminde beslenmenin hastalığın seyrinde ve tedavisinde ne gibi etkileri olacağını anlattı.
SAĞLIKLI BESLENMEK ZOR DEĞİL
Sağlıklı beslenmenin insanların düşündüğü ve hayal ettiğinden aslında daha kolay olduğunu söyleyen Bıyıklı,”Günümüzde insanların bildiği şeyler unutulduğu için sağlıklı beslenmek zor gibi geliyor. Sağlıklı beslenme halbuki bizim sabah,öğlen ve aksam yemeklerinde doğal olarak tükettiğimiz besinlerle olabiliyor” dedi.
SAĞLIKLI OLAN 4 YAPRAKLI YONCA BESLENME MODELİ
Sağlıklı beslenmeyi beslenme tabağı veya Türkiye’ye özgü beslenme modelinde 4 yapraklı yonca modeliyle ifade ettiklerini kaydeden Bıyıklı,”4 yapraklı yoncada 4 temel besin gurubu bulunmakta. Bunlar süt ürünleri,et ürünleri,tahıllar ve sebze, meyveler gurubu. Biz temel beslenmede bu 4 temel besinin bir arada olması gerektiğini söylüyoruz. Bu beslenmeyi günlük rutine oturtan kişiler sağlıklı beslenme modeline uymuş oluyor. Zor değil aslında” diye konuştu.
BAĞIŞIKLIK SİSTEMİNİ GELİŞTİRMEK İÇİN BESLENME ÖNEMLİ FAKTÖR
Covid sürecinde çok fazla uyaranla insanların bilgilendirildiğini söyleyen Bıyıklı, beslenmenin kovidin risk faktörleri ile ilgili değerlendirildiğini dile getirdi. Bıyıklı şunları söyledi: ”Yaş,genetik ve kronik hastalık faktörünü değiştiremiyoruz.Burada özellikle immün sistem (bağışıklık sistemi )ön plana çıkıyor.Çünkü,bu geliştirilebilir bir şey.İmmün sistemi geliştirebilmek için de beslenme önemli bir faktör.Burada beslenmenin düzeltilmesi veya iyi hale getirilmesi gerekiyor.
VİTAMİN VE MİNERAL BAĞIŞIKLIK İÇİN GEREKLİ
Covid sürecinde immün sistemi geliştirebilmek için vitaminler önem arz ediyor. Özellikle A,C,E ve D vitaminleri önemli. Yine selenyum,çinko mineralleri bağışıklık sistemi üzerine önemli etkileri var.Bunları geliştirmek için zengin kaynakların tercih edilmesi Covid döneminde mücadele için önemli faktörlerden
BAĞIŞIKLIK İÇİN ÖNEMLİ FAKTÖRLER
Özellikle C vitamini için turunçgilleri toplumun tercih etmesin öneriyoruz. Kışın daha çok turunçgilleri tercih edebilirken yazın da domates, yeşilbiber, maydanoz da iyi bir C vitamini kaynağı. Selenyum, çinko mineralleri dediğimiz zaman da özellikle yağlı tohumlar ön plana çıkıyor.Ceviz,badem,fındık gibi besinler de bağışıklığı etkileyen zengin besinler
“ESKİYE DÖNMEMİZ GEREKİYOR”
Maalesef hazır gıdalar çok fazla insanların hayatına girmeye başladı. Yaşam şartları,çalışma ortamı veya reklamlar hazır gıdaların tüketilmesine yöneltebiliyor.Ama bunlardan uzak durmak adına kişilerin doğal besinleri tercih etmesi gerekiyor.Şimdiki koşullar atıştırmalıklara da yöneltiyor ama sağlıklı atıştırmalıklar da var.Bisküvi,çikolata,kek gibi atıştırmalıkları tercih etmemeliyiz.Bunlar yerine örneğin, kültürümüzde cevizli sucuk vardır.onu tercih edebilirler, onun yanı sıra sebze veya meyvelerden tüketebilirler
GELİŞİGÜZEL TAKVİYE ALMAKTAN KAÇININ
Tahlilde bir eksiklik varsa gereken destek yapılır. Besinlerle giderilemeyecek boyuttaysa o zaman takviye söz konusu olabilir. Ama kovidden korunmak için gelişigüzel veya ezbere bir vitamin veya mineral takviyesini hiçbir zaman tavsiye etmiyoruz. Gereksiz vitamin takviyesi yapıldığı zaman sağlığa olumsuz etkileri de oluyor (kanın pıhtılaşması gibi)
VİTAMİN EKSİKLİĞİ BUZ DAĞININ GÖRÜNMEYEN KISMI
Hep D vitamini eksiliği örneği veririz ama bu aslında buzdağının görünmeyen kısmıdır. Vitamin eksikliği görünen kısımdır fakat onun altında bir çok faktör bulunabilir” diyerek bir kez daha sağlıklı beslenme ile vitamin ihtiyacının karşılanmasının mümkün olduğunu söyledi.
GÜNLÜK BESLENMEDE YER ETMELİ
Selenyum aynı zamanda bir antioksidan. Selenyum kaynağı besinler aslında bizim rutinde tüketmemiz gereken ama bazen unuttuğumuz besinler olabiliyor. Özelikle yağlı tohumlar bu anlamda çok önemli. Ceviz, badem gibi besinler ve bazı yeşil yapraklı besinler tüketilebilir. Bunların günlük beslenmemizde yer etmesi gerekiyor. Ama biz besinlerin tüketimini unutuyoruz.Ya da gereksiz veya lüksmüş gibi görünen bazı algılar var” dedi.
YEMEK YEMEK TEK BAŞINA BİR EYLEM OLMALI
Yemek yemek tek başına bir eylem gibi değerlendirilmesi gerektiğini düşünüyoruz. Ama bizde yemek yerken televizyon seyretme, bilgisayar kullanma gibi işlerimiz oluyor.Bu durum porsiyon kontrolunü kaybettiğimiz için çok daha tavsiye ettiğimiz bir şey değil. Duygusal yeme davranışı dediğimiz bozukluk devreye giriyor.Çünkü, bizim beslenme alışkanlıklarımız bir çok faktörden etkileniyor.Özellikle kovid sürecinde duygusal yeme davranışı etkilendi.Duygusal yemede kadınların erkeklerden daha çok etkilendiği vurgulanıyor
BESLENME SABIR İSTER
Beslenme kişilerin sabır göstermesi gereken bir iş. Sonuç alma işi zamana yayılıp sabır gerektiren bir iş. Bizim toplumumuzda insanlar diyet yapmaya başlayıp o gün akşamında tartılıyorlar veya bir haftada 3-5 kilo gibi hemen kilo vermeye çalışıyorlar. Sonuç alınması sürece yayılması gereken bir iş. “– Özlem KAYGUSUZ