Binlerce yıllık geçmişi ile 10’un üzerinde medeniyete ev sahipliği yapan Alanyamız’da her kültürün kendine has bir eğitim tarzı ,anlayışı ve öncelediği ya da önem verdiği dünya ve ahiret görüşüne göre şekillenen eğitim sistematiği olagelmiştir.Bu eğitimler bazen alaylı dediğimiz usta çırak ilişkisi ile,bazen örgün eğitim ile,bazen yaygın eğitim ile,bazen askeri eğitim ile,bazen dini eğitim ile ,bazen de modern eğitim ile kendisini hissettirmiş ve hangi çağ yaşanıyorsa Alanyamızda,o çağa izini bırakmıştır.Bir köşe yazısıyla bunu anlatmak mümkün olmasa da ,özet halinde ,aklımızda kalacak şekilde değinmek yerinde olacaktır.
Alanya tarihini İslam öncesi ve Türk İslam dönemi diye ayırmak yerinde olacaktır.İslam öncesi döneme bazen pagan kültürün hakim oluğu ,bazen de Hristiyan harsının egemen olduğu dönem olmuştur.
Alanya’da Türk fethinden önce İlkçağ ve kısmen Ortaçağ ‘da Hattiler, Hititler, Pamfilya ve Kilikya,Pers, Büyük İskender, Selevkoslar, Roma ve Bizans dönemleri yaşanmıştı.Roma öncesi devir genelde pagan (çok tanrılı inanç) inancı olup eğitim sistemleri hakkında elimizde belge mevcut değildir.Ancak diyebiliriz ki ;Syedra (Demirtaş), Hamaksiya (Elikesik), Orimna ( Oba-Çıplaklı arası), Arsinoi (Oba –Çıplaklı arası), Leartes ( Mahmutlar), Naula (Mahmutlar), Aytap (Uğrak köyü), Pisarissos (Esentepe), Marassos ( Beyreliköyü, Büyükpınar –Yeşilöz arası, Büyük Pınar Çamlıca köyü arası ve Çamlıca’da var olduğunu kabul ettiğimiz ama isimlerine dair bir kanıt bulunamayan 4-5 adet antik kent ,(kaldı ki müzemizde bulunan Herkül heykeli Çamlıca köyündeki antik kent harabelerinde bulunmuştur), Ptolemaios (Fığla), Augae (Konaklı), Kibira( Karaburun) gibi antik kentlerin tamamı milattan önce kurulmuş ,çok tanrılı inançlar yurdu olmuş ve mevcut olan ya da olmayan tapınaklarda dini eğitim verilmiştir. Anıtsal mezarlıklar da bize gösteriyor ki dini eğitim o dönem toplumunun en öncelikli refleksi. Dini eğitim yanında mutlaka askeri eğitim de verilmiş olmalı ki şehirlerin güvenliğini tesis eden silahlı kuvvetler oluşsun. Ayrıca bu antik kentlerimizin pek çoğunda Hristiyanlık döneminde de yaşam olmaya devam etmiş, Roma ve Bizans devirlerinde İsevi öğretiler de kendine yer bulmuş.
HRiSTİYANLIK DÖNEMİ ALANYASI EĞİTİM TARİHİ / ROMA-BİZANS)
Hristiyanlığın yayılma merkezleri genelde Akdeniz havzasında gerçekleşmiş, Alanyamızın çevre komşu yerleşim yerleri olan doğuda Tarsus, Batıda Aksu(Perge) ,bu dinin ilk temsilcileri tarafından bir üs olarak seçilmişti. Nihayetiyle de Alanya da Hristiyanlığı Roma devrinde tanıyacak, Bizans ve 4.Haçlı seferinden sonra Latinlerin yarım asırlık İstanbul işgalinden sonra derebeylik olarak yarı müstakil hareket eden ama Hristiyan olan Alanya beyi ( Kolonoros) Kir Fard döneminde de bu İbrahimi dinin öğretilerine göre tedrisat yapılacaktı.
Özellikle Bizans dönemi Alanyası bir piskoposluk merkezi olmuş, Alanya manastırlarından yetişen din adamları Bizans’ın ve pek çok Hristiyan merkezin din adamı ihtiyacını karşılamıştır. Pek çoğumuzun bildiği meşhur Cilvarda Burnu’ndaki manastır –ki ana omurgası hala ayaktadır- dinsel eğitim merkeziydi. Türk fethinden sonra da gayri Müslim dini eğitimleri devam etmiştir. Bu konuyu gelecek hafta işleyelim.Selçuklu, Alaiye Beyliği ve Osmanlı Dönemi eğitim kurumları haftaya…
Geçmişten geleceğe Alanya koridorunda beraber yürümek üzere bu haftalık bu kadar.